آمپول هپارین (Heparin) در پیشگیری و درمان ترومبوز وردهای عمقی و ترومبوآمبولی ریوی، جلوگیری از انعقاد خون در گردش خون خارج بدن طی جراحی قلب و روشهای دیالیز، به عنوان داروی کمکی در درمان آمبولی شریانی محیطی و کاهش خطر بروز ترومبوز مغزی و مرگ در بیمارانی که دچار حمله پیشرونده شدید و ناگهانی میشوند، مصرف میشود.
هپارین در صورت تزریق زیر جلدی به آهستگی جذب شده و از طریق کلیه دفع میشود. اشکال دارویی آن به صورت آمپولهای تزریقی 5000 واحد در میلیلیتر و 10000 واحد در میلیلیتر میباشد.
موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی:
موارد مصرف
پیشگیری از انعقاد خون
عوارض خونریزی، نکروز پوست، کمی پلاکت خون، واکنشهای حساسیتی ( از جمله کهیر، آنژیوادم و آنافیلاکسی) ، پوکی استخوان (در صورت مصرف طولانی مدت)
تداخل دارویی
اسید والپروئیک، متیمازول، پروپیل تیواوراسیل، داروهای ترومبولیتیک مانند استرپتوکیناز و اوروکیناز، پروبنسید
مقدار و نحوه مصرف
دوز هپارین کاملاً شخصی میباشد و بر اساس وضعیت بیماری، سن بیمار، وزن و وضعیت کلیوی و کبدی برای هر بیمار مشخص میشود.
توجه: این دارو در بیماران مبتلا به هموفیلی و سایر اختلالات خونی، کمی پلاکت خون، اولسرپیتیک، خونریزی اخیر مغزی، زیادی شدید فشار خون، بیماری شدید کبد، آنوریسم، نارسایی کلیه، پس از صدمات شدید یا جراحی اخیر، و حساسیت به هپارین، موارد تهدید به سقط و خونریزی عروق مغزی نباید مصرف شود.
نکاتی که در ارتباط با مصرف این دارو باید بدانید
توصیه میشود در بیمارانی که هپارین مصرف میکنند، از تزریق عضلانی سایر داروها، به دلیل احتمال بروز هماتوم و خونریزی در اطراف محل تزریق خودداری شود.
درمان با هپارین خطر بروز خونریزی موضعی طی جراحیهای دهان و پس از آن را افزایش میدهد. بنابراین پزشک و دندانپزشک باید از مصرف این دارو آگاه شوند.
به منظور بررسی پیشرفت درمان، ملاقات با پزشک و انجام آزمونهای انعقاد خون بطور منظم ضروری است.
در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه سوم و دوران پس از زایمان به علت خطر خونریزی از محل اتصال جفت به رحم و خونریزی در مادر، دارو را با احتیاط مصرف کنید.
اگرچه هپارین در شیر ترشح نمیشود اما بهتر است خانمهای شیرده این دارو را با احتیاط مصرف کنند.
درد خفیف، قرمزی، التهاب در محل تزریق ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات باقی بماند یا بدتر شود باید به پزشک مراجعه کنید.
این دارو ممکن است سبب خونریزی معده شود. از نوشیدنیهای الکلی اجتناب کنید.
افراد مسن، به ویژه زنان بیش از 60 سال سن، ممکن است حساسیت بیشتری به اثرات جانبی این دارو به خصوص خونریزی داشته باشند.
در طی مصرف این دارو قاعدگی ممکن است قدری افزایش یافته یا طولانی شود.
استعمال سیگار و مصرف الکل ممکن است پاسخ به هپارین را تغییر دهد و بنابراین توصیه نمیشود.
توصیهها و مراقبتهای پرستاری
این دارو به داخل ورید و یا زیر پوست تزریق شده و به ماهیچه تزریق نمیشود.
اگر شما هپارین را در زیر پوست تزریق میکنید محل تزریق را با الکل تمیز کنید. همچنین محل تزریق را هر بار برای کاهش آسیب زیر پوست تغییر دهید.
از آنجا که هپارین از بافتهای حیوانی تهیه میشود، توصیه میشود در بیمارانی که سابقه حساسیت یا آسم دارند، ابتدا مقدار آزمایشی 1000 واحد قبل از شروع درمان تزریق شود.
در طول درمان با هپارین، از مصرف اسید استیل سالیسیلیک یا داروهای حاوی آن، ایبوپروفن و سایر داروهائی که بر روی پلاکتها موثرند، باید خودداری شود.
پروتامین باید به آهستگی (طی سه دقیقه) تزریق وریدی شود و نباید بیش از 50 میلیگرم در هر 10 دقیقه مصرف گردد.
انفوزیون داخل وریدی مداوم هپارین نیاز به کنترل دقیق دارد. از یک پمپ انفوزیون ثابت باید استفاده شود.
از آنجایی که هپارین به شدت اسیدی است، با بسیاری از داروها ناسازگار است، بنابراین از مخلوط کردن هر دارویی با هپارین اجتناب کنید مگر اینکه به طور مشخص توسط پزشک یا داروساز انجام چنین کاری توصیه شود.
در صورتی که بیمار با هپارین مرخص میشود تکنیک صحیح تجویز زیرجلدی را به فردی که تزریقات را انجام خواهد داد بیاموزید.
منبع:آمپول هپارین چیست؟